صفحات

۱۳۹۳ شهریور ۲۱, جمعه

سالگرد کودتای خونین امریکایی در کنگو

و لومومبا می‌دید مرگ خونین مرا در بولیوی
آنها اورانیوم داشتند

جسدش را قطعه قطعه کردند و در اسید سولفوریکی که از معادن استعماری بدست می‌آمد حل کردند، سپس بقایای جسدش را آتش زدند. مردهٔ او هم برایشان خطرناک بود، نام «پاتریس لومومبا» آن‌ها را می‌ترساند.

او قهرمان مردم، رهبر چپگرای استقلال کنگو از استعمار و اولین نخست وزیر قانونی این کشور بود که بشردوستان، کابینه‌اش را تنها ۶۷ روز تحمل کردند. در جریان کودتای امریکایی در پنجاه و سه سال پیش در چنین روزی برابر با ۱۴ سپتامبر بیش از صدهزار نفر کشته شدند.

دولت بلژیک از سال ۱۸۸۴ عمده ثروت خود را از معادن غنی کنگو تامین می‌کرد، اورانیوم معادن کنگو در طول سالهای جنگ سرد برای امریکا جنبه حیاتی داشت، جنایت دردناک هیروشیما و ناکازاکی بوسیله اورانیوم کنگو اتفاق افتاده بود. این موضوع بشردوستان را واداشت تا بلافاصله بعد از استقلال، استان کاتانگا که معادن در آنجا بودند را جدا کنند و همین امر موجب بروز هرج و مرج شدید در این کشور شد.

لومومبا برای متوقف کردن هرج و مرج در این کشور ابتدا از نیروهای حافظ صلح سازمان ملل درخواست کمک کرد اما عملا این نیرو‌ها امکان هیچ فعالیتی نداشتند، برقراری نظم در کنگو مطلوب قدرت‌های بزرگ نبود. او سپس از اتحاد جماهیر شوروی درخواست کمک کرد که همین امر خشم کاخ سفید را برافروخت چرا که در طی جنگ سرد این گناهی نابخشودنی به حساب می‌آمد، به گونه‌ای که حتی سفیر وقت امریکا در کنگو با طعنه به تمایلات چپگرایانه او در مکاتبات نامش را به «لومومباویچ» تغییر داد. بر اساس اسنادی که در سال ۲۰۰۰ منتشر شد دولت آیزنهاور با حذف فیزیکی و ترور لومومبا توسط سازمان سیا موافقت کرده بود.

لومومبا در حالی که تلاش داشت به شمال شرق کنگو برود تا دوباره وسیله هوادارانش قدرت را دوباره در دست بگیرد بازداشت شد، او را درمقابل چشم نیروهای حافظ صلح سازمان ملل و روزنامه نگاران، در حالی که عینک به چشم نداشت، وحشیانه پشت یک وانت زنجیر کردند و به بازداشتگاه بردند. ساعاتی بعد افسران بلژیکی او را به همراه دو نفر از وزیران کابینه به اعماق جنگل بردند و به وحشیانه‌ترین شکل ممکن کشتند، تنها ۵۳ سال پیش اتفاق افتاد.

سقوط دولت لومومبا که با دخالت خارجی صورت گرفت، این کشور فقیر را برای نیم قرن در کشتار و فلاکت و هرج و مرج فرو برد، به گونه‌ای که بر اساس آمار کمیته بین المللی نجات (IRC) که در سال 2008 منتشر شد بیش از پنج میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در فاصله سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۳ در این کشور کشته شده اند.

پس از انتشار اسناد و جزئیات سقوط دولت و قتل فجیع لومومبا و سایر همراهانش، دولت بلژیک در فوریه ۲۰۰۲ بصورت رسمی از مردم کنگو عذرخواهی کرد، ایالات متحده اما برای یک قرن کشتار و تجاوز و جنگ هیچ وقت از مردم جهان عذرخواهی نکرده است، تنها جرم آنها این بود که اورانیوم داشتند.

هوشنگ ابتهاج در شعر درخشان «دیباچه خون» می‌نویسد:

«تو لومومبا را می‌دیدی
و لومومبا می‌دید
مرگ خونین
مرا در بولیوی
راز سرسبزی حلاج این است
ریشه در خون شستن
باز از خون رستن»

تصویر: پاتریس لومومبا، قهرمان استقلال مردم کنگو، در دستان کودتاچیانِ سلاخ، به آیندگان نگاه می‌کند.

منابع: [۱]، [۲]، [۳]، [۴]

هیچ نظری موجود نیست: